Nước bù điện giải là gì? Lợi ích và cách bổ sung điện giải cho cơ thể

Nước điện giải là gì? Chắc hẳn bạn đã nghe nhiều đến cụm từ “uống bù điện giải” dùng trong các trường hợp cơ thể mất nước, sốt cao, tiêu chảy hoặc sau khi hoạt động thể chất mạnh. 

Vậy nước điện giải là gì? Nước điện giải có tác dụng gì? Và làm thế nào để bổ sung nước điện giải cho cơ thể? Mời bạn đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu kỹ hơn về loại nước này.

NƯỚC ĐIỆN GIẢI LÀ GÌ?

Nước điện giải là loại nước có tính kiềm (pH > 8 - cao hơn nước uống thông thường) và giàu các khoáng chất như natri, kali, magie, canxi,… 

Khi đi vào cơ thể, nước điện giải sẽ hòa tan trong dịch cơ thể và tạo ra các ion mang điện tích (Na+, K+, Mg2+, Ca2+, Cl-,…).

Nước điện giải có cả loại tự nhiên và nhân tạo. Một số loại nước điện giải tự nhiên thường gặp như: nước dừa, nước ép dưa hấu, sữa,... 

Nước điện giải nhân tạo được sản xuất bằng phương pháp điện phân bên trong máy lọc nước ion kiềm. Chúng được bày bán rất phổ biến dưới dạng bột, viên sủi, nước uống thể thao,...

Nước máy bạn sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày hoặc nước lọc đóng chai cũng chứa một lượng nhỏ chất điện giải. Trung bình 1 lít nước máy chứa khoảng 2 - 3% RDI natri, canxi và magie, tuy nhiên lại không có hoặc có rất ít kali.

Trong khi đó, nước điện giải và nước uống thể thao thường chứa tới 18% RDI natri và 3% kali, tuy nhiên lại có khá ít canxi và kali.

KHI NÀO CẦN BỔ SUNG NƯỚC ĐIỆN GIẢI?

Nồng độ các chất điện giải cần được duy trì liên tục ở mức thích hợp để đảm bảo cơ thể hoạt động bình thường.

Mất nước và mất điện giải xảy ra hàng ngày thông qua mồ hôi và các chất bài tiết khác. Do đó bạn cần thường xuyên bổ sung lại bằng cách ăn các thực phẩm giàu khoáng chất.

Tuy nhiên, vì một số nguyên nhân chẳng hạn như nôn mửa, tiêu chảy kéo dài, lượng điện giải bạn bị mất sẽ nhiều hơn. Khi đó, bạn cần nhanh chóng sử dụng các loại đồ uống điện giải có khả năng hấp thu nhanh.

Bạn cần uống nước bù điện giải trong các trường hợp sau: 

• Vận động mạnh, tập thể dục cường độ cao

• Học tập và làm việc liên tục trong môi trường nóng bức gây đổ nhiều mồ hôi 

• Nôn mửa nhiều

• Tiêu chảy nặng

• Nghiện rượu

• Bị tiểu đường khiến đi tiểu nhiều

• Rối loạn ăn uống

• Bị vết bỏng nặng

Mất cân bằng điện giải sẽ khiến bạn bị đau đầu, chóng mặt, suy nhược cơ thể, chuột rút, co thắt cơ, hôn mê, tổn thương não hay thậm chí là tử vong.

NƯỚC ĐIỆN GIẢI CÓ TÁC DỤNG GÌ VỚI SỨC KHỎE

Nước điện giải thường được sử dụng trong lĩnh vực y tế và thể thao nhờ những công dụng tuyệt vời dưới đây.

Nước điện giải giúp cân bằng lượng chất lỏng trong cơ thể

Đây là tác dụng lớn nhất của nước điện giải. Khi bạn vận động mạnh, tập thể thao hay làm việc liên tục trong thời gian dài, cơ thể sẽ đổ nhiều mồ hôi gây mất nước, mất sức, các khoáng chất trong cơ thể cũng theo mồ hôi thoát ra ngoài.

Hoặc khi bạn bị tiêu chảy, nôn mửa cũng gây ra tình trạng như trên. Nếu không kịp thời bổ sung nước và khoáng đã mất, cơ thể bạn sẽ gặp những vấn đề như:

Thiếu natri gây đau đầu, chóng mặt, mất tập trung, tụt huyết áp, phù chân tay, suy giảm chức năng hệ cơ (chuột rút, kiến bò, đau mỏi cơ,…), rối loạn chuyển hóa, thậm chí là hôn mê, co giật. Đây là thường chất bị hao hụt nhiều nhất.

Thiếu kali gây yếu cơ, giật cơ, và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tim mạch như rối loạn nhịp tim, tụt huyết áp, suy hô hấp, thậm chí là ngừng tim.

Thiếu magie làm tăng chỉ số huyết áp, gây gián đoạn giấc ngủ, tăng nguy cơ vôi hóa động mạch và các bệnh về xương khớp do cơ thể sẽ khó hấp thụ canxi nếu thiếu hụt magie.

Thiếu canxi làm ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển hệ xương khớp, trẻ em dễ bị còi xương, di tật xương (gù, vòng kiềng), suy dinh dưỡng; còn người lớn dễ bị chuột rút, loãng xương, đau mỏi xương khớp, móng tay dễ gãy. Ngoài ra thiếu canxi còn có thể gây rối loạn thần kinh.

Nước điện giải giúp tăng hiệu suất tập luyện

Với những người phải hoạt động thể chất cường độ cao, nước điện giải sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn so với nước lọc thông thường.

Khi đổ mồ hôi, cơ thể chúng ta không chỉ mất nước mà còn mất cả các khoáng chất như natri, kali, canxi, magie, đặc biệt là natri (lý do tại sao mồ hôi có vị mặn).

Trung bình bạn sẽ mất khoảng 1g natri trong mỗi lít mồ hôi. Điều này sẽ dẫn đến giảm sức mạnh, tốc độ và khả năng tập trung của bạn.

Uống nước điện giải sẽ bổ sung cả nước và khoáng chất, giúp bạn nhanh chóng lấy lại sức lực hơn và tập luyện bền bỉ hơn.

Đặc biệt, những loại đồ uống thể thao bù điện giải (Sport Drinks) còn chứa cả carb, đường, taurine và một số vitamin B, C  - chúng đều rất có ích cho hiệu suất tập luyện.

Do đó, Sport Drinks thường được khuyến khích sử dụng hơn nước lọc khi bạn tập luyện trong thời gian dài hoặc trong môi trường nóng bức, dẫn đến đổ nhiều mồ hôi.

Nước điện giải giúp bù nước khi bị bệnh

Nôn mửa hay tiêu chảy trong thời gian ngắn thường không quá đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu tình trạng trên kéo dài , nó có thể dẫn đến mất nước và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe: đau đầu, chóng mặt, kiệt sức, tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim,...

Trẻ em là đối tượng dễ bị mất nước do tiêu chảy và nôn mửa nhất. Trong trường hợp này, các bác sĩ thường khuyến nghị sử dụng các loại nước bù điện giải, chẳng hạn như Oresol.

Tương tự đối với người lớn, khi bị tiêu chảy nặng hoặc nôn mửa quá nhiều, bạn cần nhanh chóng uống nước điện giải để bù nước, bù khoáng. Ngoài ra, các loại đồ uống thể thao cũng là sự lựa chọn tốt.

Nước điện giải có thể giúp ngăn ngừa say nắng

Tiếp xúc lâu trong môi trường nắng nóng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thân nhiệt, trong đó có say nắng.

Biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa say nắng là hạn chế thời gian ở ngoài trời nắng. Ngoài ra, bổ sung nhiều nước và các chất điện giải cũng cực kỳ quan trọng để giữ cho cơ thể luôn được mát mẻ, cũng như bù đắp lại lượng nước và khoáng bị thất thoát do đổ mồ hôi.

Ngược lại, các đồ uống chứa caffein như nước ngọt, cà phê, trà và cả rượu có thể khiến tình trạng mất nước trở nên trầm trọng hơn

8 LOẠI NƯỚC ĐIỆN GIẢI TỐT CHO SỨC KHỎE

Nước dừa

Nước dừa là một trong những thức uống giải khát được ưa chuộng nhất thế giới. Nước dừa có lượng calo và lượng đường tự nhiên khá thấp. Nó chứa nhiều chất điện giải bao gồm natri, kali, canxi và magie.

Nước dừa được coi là sự lựa chọn lành mạnh hơn so với nước ép trái cây và đồ uống thể thao khi bạn muốn bổ sung điện giải.

Sữa tươi

Có thể nhiều người chưa biết rằng sữa tươi, tiêu biểu là sữa bò, là một loại nước bù điện giải khá hiệu quả.

Ngoài hàm lượng dồi dào canxi, kali và natri, sữa bò còn cung cấp carb và protein. 2 chất dinh dưỡng đa lượng này có thể gia tăng mức năng lượng và thúc đẩy quá trình sửa chữa cơ bắp sau khi tập luyện.

Cần lưu ý rằng sữa bò không phải sự lựa chọn phù hợp cho tất cả mọi người – đặc biệt là những người theo chế độ ăn thuần chay và những người không dung nạp lactose.

Mặc dù sữa có nguồn gốc thực vật có thể không mang lại lợi ích tương tự sữa bò, tuy nhiên một số nghiên cứu chỉ ra rằng: sữa đậu nành cũng cung cấp một số chất điện giải, đồng thời protein trong đó có thể thúc đẩy sửa chữa cơ bắp sau khi tập.

Nước ép dưa hấu

Một ly nước ép dưa hấu nguyên chất 237ml cung cấp khoảng 6% RDI kali và magie, và một lượng nhỏ natri, canxi, phốt pho.

Nước ép dưa hấu cũng chứa L-citrulline, làm gia tăng mức NO trong máu và vận chuyển nhiều oxy đến cơ bắp hơn, giúp cải thiện sức mạnh và hiệu suất tập luyện.

Các loại nước ép trái cây khác như nước cam, nước nho, nước chanh,… cũng chứa kali, magie và phốt pho giúp bù điện giải. Hơn hết, chúng là nguồn cung cấp cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa tuyệt vời.

Tuy nhiên, nhược điểm của nước ép dưa hấu cũng như hầu hết các loại nước ép trái cây khác, đó là chúng chứa khá ít natri – khoáng chất bị mất nhiều nhất khi mất cân bằng điện giải. Do đó, bạn nên rắc thêm một chút muối vào ly nước ép của mình để có thêm natri.

Sinh tố

Sinh tố là một cách tuyệt vời để trộn nhiều loại thực phẩm giàu chất điện giải thành một hỗn hợp thơm ngon, dễ uống, ví dụ như: trái cây, rau củ, hạt, đậu, sữa,…

Sinh tố cũng là một sự lựa chọn tốt cho những ai đang tìm kiếm một thức uống giúp phục hồi sau tập. Nó không chỉ bù đắp lượng nước và khoáng chất bị hao hụt, mà còn thúc đẩy quá trình sửa chữa cơ bắp với những nguyên liệu giàu protein và carb.

Tuy nhiên, một ly sinh tố sẽ không phải lựa chọn tối ưu nếu bạn muốn bổ sung điện giải trong khi tập luyện, bởi nó có thể khiến bạn cảm thấy quá no. Do đó bạn chỉ nên uống sau khi đã tập xong.

Nước điện giải đóng chai

Bạn có thể dễ dàng tìm thấy rất nhiều nhãn hiệu nước điện giải đóng chai được bày bán phổ biến trên thị trường (ví dụ: Pocari Sweat). Đây là một cách nhanh gọn và tiện lợi để bổ sung điện giải ngay lập tức cho cơ thể.

Tuy nhiên, mỗi sản phẩm sẽ có hàm lượng chất điện giải khác nhau. Ngoài ra, nhiều sản phẩm còn chứa thêm đường, carb và một số thành phần khác. Do đó nếu bạn đang có kế hoạch giảm cân thì hãy đọc kỹ bảng thành phần trước khi sử dụng.

Bột/Viên sủi điện giải

Các loại bột hoặc viên sủi điện giải là một cách thuận tiện, dễ mang theo và cũng là cách kinh tế nhất để bổ sung điện giải. Tất cả những gì bạn cần làm là thả bột/viên sủi vào cốc nước, khuấy cho tan hết rồi uống.

Hầu hết các sản phẩm bột/viên sủi điện giải đều cung cấp natri và kali, ngoài ra còn có thể có thêm magie và canxi, tùy thuộc vào từng nhãn hiệu.

Một số sản phẩm còn chứa cả caffeine hoặc vitamin, do đó tốt nhất bạn nên đọc kỹ bảng thành phần trước khi sử dụng.

Bột/Viên sủi điện giải thường chứa ít calo, không thêm hoặc thêm rất ít đường và có nhiều hương vị trái cây đa dạng.

Điều quan trọng: Bạn phải pha bột/viên sủi với lượng nước chính xác được hướng dẫn trên bao bì. Việc pha sai tỷ lệ, đặc biệt là khi pha quá đậm đặc có thể dẫn đến rối loạn điện giải rất nguy hiểm cho sức khỏe, gây tổn thương não, thậm chí là dẫn đến tử vong.

Còn nếu pha quá loãng sẽ làm giảm hiệu quả bù điện giải của sản phẩm.

Tham khảo: 

Bột điện giải Nutricost Electrolytes Advanced: Công thức cao cấp được thiết kế dành riêng cho VĐV, những người thường xuyên tập luyện cường độ cao. Cung cấp tới 10 chất điện giải và 6 vitamin. 3 vị trái cây tươi mát dễ uống.

Viên điện giải Nutricost Electrolyte Complex: Dạng viên con nhộng uống liền cực kỳ nhanh gọn, tiện lợi. Bổ sung muối Real Salt® giúp tối ưu hiệu quả hydrat hóa. Cung cấp 6 chất điện giải và vitamin.

Nước uống thể thao

Nước uống thể thao (Sport Drinks), ví dụ như Revive, là một trong những loại nước bù điện giải được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

Loại đồ uống này được chứng minh là đem lại nhiều lợi ích cho vận động viên, những người chơi thể thao hoặc phải lao động chân tay vất vả.

Chúng cung cấp nguồn carb nhanh hấp thụ, chất lỏng và khoáng chất để duy trì cân bằng điện giải và gia tăng mức năng lượng, giúp cải thiện hiệu suất.

Ngoài ra, chúng cũng có hương vị khá đa dạng và thơm ngon, dễ uống, không khác gì nước ngọt, soda.

Tuy nhiên, nước uống thể thao cũng có một nhược điểm lớn, đó là chúng thường chứa nhiều đường, màu tổng hợp và hương vị nhân tạo. Do đó, bạn không nên sử dụng quá nhiều, sẽ không tốt cho sức khỏe và vóc dáng.

BCAA/EAA có chứa điện giải

BCAA/EAA là thức uống rất quen thuộc với những người tập gym hoặc chơi thể thao. Chúng cung cấp những axit amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự sản xuất (BCAA có 3 axit amin còn EAA có 9). Axit amin chính là thành phần cấu tạo nên các chuỗi protein.

Công dụng chính của BCAA/EAA là thúc đẩy quá trình tổng hợp protein, hỗ trợ phát triển cơ bắp, đồng thời chống teo cơ, dị hóa cơ.

Hiện nay, nhiều nhà sản xuất đã kết hợp thêm các chất điện giải vào BCAA/EAA. BCAA/EAA + điện giải được coi là công thức lý tưởng dành cho những người thường xuyên tập luyện thể thao.

Không chỉ giúp bù nước bù khoáng, sản phẩm này còn thúc đẩy tốc độ phục hồi cơ bắp và gia tăng mức năng lượng, đồng thời kích thích tổng hợp protein, ngăn ngừa teo cơ, dị hóa cơ. Giảm mệt mỏi, đau nhức cơ bắp.

Bạn nên dùng thức uống này trước, trong và sau khi tập luyện để đạt được kết quả tốt nhất.

Tham khảo một số loại đồ uống bổ sung EAA + BCAA + điện giải:

Xtend BCAA

PVL EAA+BCAA Complete

Nutrex EAA

KẾT LUẬN:

Nhìn chung, nước điện giải là phương án tối ưu để bổ sung ngay lập tức nước và khoáng chất cho cơ thể mỗi khi bạn vận động nhiều, bị tiêu chảy hay sốt cao. Có nhiều cách khác nhau để bổ sung điện giải cho cơ thể, phổ biến nhất vẫn là nước điện giải nhân tạo vì giá thành rẻ, dễ mua, hàm lượng khoáng cao.

Hy vọng bài viết trên có ích với bạn!